به نقل از «تسنیم»

حاکمیت اسلامی باید خود کنش‌گر خط اول دین‌داری باشد

تاریخ انتشار: ۳ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۱۶۹۷۰۳

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا گفت: حاکمیت اسلامی باید خود کنش‌گر خط اول دین‌داری باشد. - اخبار استانها -

حجت‌الاسلام دکتر مهدی شجریان در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در قم، پیرامون معنای دین‌داری و تفاوت آن با دین، اظهار داشت: در تمایز دو مقوله دین و دین‌داری، چهار مرحله قابل تصویر است؛ نخست اینکه دین، عنداللهی بوده و حقیقت دین در مرتبه علم الهی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا افزود: مرتبه نخست دین، فراتر از دریافت و فهم بشر و مختص به ذات حضرت حق است و انسان مستقیماً به آن دسترسی ندارد و این نخستین و بالاترین مرتبه دین است.

وی در مورد مرتبه دوم دین تصریح کرد: در این مرحله نوبت به نصوص یعنی آیات و روایات می‌رسد که در واقع در دین عنداللهی و علم خدا انعکاس پیدا می‌کند و در این مرتبه منظور آیات قرآن و سنت نبوی و سنت اهل‌بیت(ع) است.

شجریان با بیان اینکه مرتبه سوم دین شامل فهم اندیشمندان اسلامی از نصوص است، عنوان کرد: وقتی فقها، متکلمین و فلاسفه با آیات قرآن و روایات اسلامی مواجه می‌شوند، دریافت‌ها و برداشت‌هایی از این نصوص پیدا می‌کنند که گاهی به آن دین نیز گفته می‌شود.

وی بیان کرد: مرتبه چهارم دین در واقع تبلور، پژواک و انعکاس دین در مراتب دوم و سوم در رفتار عملی متدین است که به آن دین‌داری و تدین می‌گوییم.

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا ادامه داد: دین‌داری یا تدین در واقع تمسک عملی فرد دین‌دار به مرتبه دوم و سوم دین و به فهم از آیات و روایات مرتبط است.

وی خاطرنشان کرد: این دین به تمسکی که به آیات و روایات دارد گاهی در اخلاقیات و یا در زمینه فقه و یا در عرصه مناسک عبادی ظهور و بروز می‌کند.

شجریان تأکید کرد: به‌ طور کلی دین‌داری قائل به رفتار و عملکرد ما نسبت به آن فهمی که از نصوص دینی داشته‌ایم مرتبط است.

وی در ادامه در خصوص وضعیت دین‌داری در ایران اسلامی گفت: دین‌داری شامل عمل متدین و بازتاب آن فهم از نصوص در رفتارش است، این موضوع در سه حوزه متمایز قابل‌ بررسی است.

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا افزود: دین‌داری گاهی در عرصه اخلاقیات و گاه در عرصه عمل و شریعت و فقه اسلامی و گاهی نیز در عرصه مناسک دینی مبتنی بر احساسات و عواطف دینی شکل می‌گیرد.

وی بیان کرد: وضعیت دین‌داری در ایران اسلامی در این سه حوزه یکسان نیست و به نظر می‌رسد یک تمایز کاملاً مشهودی قابل‌مشاهده است و در واقع نظرسنجی‌ها نیز این امر را تائید می‌کند.

شجریان عنوان کرد: ما در عرصه دین‌داری اخلاقی پیشرفت چندانی را در جامعه مشاهده نمی‌کنیم و آمارها نزول کنش‌های اخلاقی را نشان می‌دهد، همچنین مسئله عمل به شریعت و مسائلی چون روزه، نماز و حج با اقبال عمومی کمتری مواجه شده است.

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا در این‌ باره توضیح داد: این موضوع به معنای گریزانی عمومی جامعه از دین نیست، اما روندسنجی وضعیت نزولی را نشان می‌دهد، در عرصه مناسک عاطفی دین‌داری، رو به صعود هستیم که برگزاری عزاداری امام حسین(ع) و یا زیارت اهل‌بیت(ع) و یا پیاده‌روی اربعین از آن جمله و ظرفیت مبارکی است که ما می‌توانیم مورد بهره‌برداری قرار دهیم.

 مناسک عاطفی دین‌داری رو به تقویت است  

شجریان تصریح کرد: مناسک عاطفی دین‌داری رو به تقویت است باید به‌گونه‌ای راهبری و مدیریت شود و آسیب‌ها در این عرصه اصلاح شود.

وی در ادامه پیرامون تأثیر الزامات قانونی در اصلاح روند دین‌داری گفت: در حکمرانی دینی طبیعتاً بی‌تفاوتی حکمرانی نسبت به دین‌داری مفهوم و جایگاهی ندارد وگرنه حکمرانی دینی از معنای خودش تهی می‌شود.

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا افزود: قطعاً باید در حکمرانی دینی یکی از اولویت‌های دینی، اصلاح روند دین‌داری مردم باشد، در این راستا الزامات قانونی دارای نقش بسزایی است، منتها یک پیش‌فرض نیاز است که اگر تأمین نشود الزامات قانونی چه‌ بسا نتیجه عکس بدهد.

وی همچنین عنوان کرد: به نظر می‌رسد در بعضی از سیاست‌گذاری‌ها به این پیش‌فرض توجه نکرده‌ایم، این پیش‌فرض کارهای نرم و فرهنگ‌سازی است تا اقدامات سخت و الزامات قانونی نتیجه بدهد.

شجریان اظهار داشت: منظور از اقدام نرم، فرهنگ‌سازی است، یعنی باید عرصه دین‌داری در باور مردم به معروف شناخته شود و مردم نسبت به این عرصه‌ها زاویه نداشته باشند و ضرورت آن تبیین شود.

معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا با اشاره به سخنانی از امیرالمؤمنین(ع)گفت: ایشان در عهدنامه معروف خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند: اگر امری را در راستای دین‌داری قرار است الزام کنید باید مردم ابتدا این امر را بپذیرند؛ قطعاً حکمرانی اسلامی موظف است الزامات قانونی را برای دین‌داری داشته باشد.

وی درباره کنش‌هایی از ناحیه حکمرانی اسلامی منجر به تقویت دین‌داری توضیح داد: امام علی(ع) می‌فرماید: مردم به حکمرانان خود شبیه‌ترند تا نسبت به پدرانشان؛یعنی آن‌قدری که انسان از پدران و والدین خود ارث می‌برند در خلقیات و رفتار و کنش و منش از حکمرانان بهره می‌برند.

شجریان خاطرنشان کرد: بنابراین یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت دین‌داری در عرصه عمومی این است که حاکمیت اسلامی باید خود کنش‌گر خط اول دین‌داری باشد.

انتهای پیام/452/

 

منبع: تسنیم

کلیدواژه: الزامات قانونی دین داری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۱۶۹۷۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زندگی سالم و دیندارانه با مشاوره اسلامی

یکی از مباحث مهم دینی که در آیات قرآن به آن تاکید بسیار شده، مشورت با دیگران و استفاده از نظرات و رهنمودهای افراد خردمند و آگاه است. احادیث بسیار زیادی از ائمه اطهار(ع) نیز درباره توجه به مشورت واهمیت و فایده آن به ما رسیده است؛ نخستین و مهمترین سود مشورت با دیگران در این روایات، مشارکت و استفاده از عقل و خرد دیگران و در نتیجه قرار گرفتن در مسیر نجات و خوشبختی است. به مناسبت نهم اردیبهشت، روز روانشناس و مشاور، درباره جایگاه مشاوره در دین اسلام با حجت الاسلام دکتر رضا مهکام، رئیس موسسه تخصصی یاوران سلامت روان و عضو هیات علمی گروه روانشناسی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی به گفتگو نشسته‌ایم.

اگر موافق باشید گفتگو را با بیان جایگاه و اهمیت مشاوره در دین مبین اسلام آغاز کنیم.

مشورت در اسلام جایگاه بسیار مهمی دارد.  در آیات بسیاری از قران به اهمیت مساله مشورت اشاره شده  شده و حتی یکی از سوره‌های این کتاب آسمانی، شوری نام دارد. برای نمونه خدا در آیه  38 سوره شوری می‌فرماید: «والذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلاة و امرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون». یعنی کسانی که امر خدا را اطاعت می‌کنند و نماز را به پا می‌دارند و بین خودشان مشورت می‌کنند و از آنچه روزیشان کردیم انفاق می‌کنند. در آیه 159 سوره آل عمران نیز خداوند به پیامبر(ص) دستور می‌فرماید: «و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله ان الله یحب المتوکلین». یعنی با مردم مشورت کن و پس از مشورت به هر نتیجه ای که رسیدی به خدا توکل به خدا کن.

در برخی از داستان‌های قران نیز به آثار و نتایج ارزشمند مشورت اشاره شده است؛ مثلا در داستان حضرت یوسف(ع)، وقتی عزیز مصر آن خواب خاص را می‌بیند، از اطرافیان خود مشورت می‌خواهد و در نهایت به سراغ حضرت یوسف(ع) می‌روند و آن حضرت، خواب را تفسیر می‌کند. در داستان حضرت سلیمان(ع) نیز وقتی از ملکه صبا دعوت می‌شود که پیش حضرت سلیمان(ع) برود، ملکه با بزرگان دربارش در این زمینه مشورت می‌کند.

احادیث بسیار زیادی از ائمه اطهار(ع) درباره توجه به مشورت واهمیت و فایده آن به ما رسیده است؛ نخستین سود مشورت در روایات، مشارکت واستفاده از عقل و خرد دیگران و در نتیجه قرار گرفتن در مسیر نجات است. طبیعی است که وقتی با چند نفر مشورت می‌کنیم این مشورت باعث می‌شود از دانش و تجربه و فکر آنها استفاده کنیم، تصمیمات بهتری بگیریم، سلامت روانمان بهتر حفظ شود و کارهایی که انجام می دهیم در مسیر سالم‌تری قرار گیرد. خداوند نیز در آیه 18 سوره زمر می‌فرماید: «الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هداهم الله و اولئک هم اولوالالباب»: کسانی که همه سخنان را گوش می‌کنند و بهترین رای را انتخاب می‌کنند، آنها را خدا هدایت کرده و صاحب خرد و دانش هستند. فایده دیگر مشاوره با دیگران، بنابر روایات، بحث هدایت است؛ یعنی خدا هدایت بنده را در ذهن دوستان و افراد عاقل و متخصص قرار داده و طبیعتا بهترین مسیرها را می‌توانیم در فضای مشورت پیدا کنیم. نکته دیگر اینکه بنابر روایات کسانی که مشورت نمی‌گیرند به هلاکت می‌افتند یعنی با ندانم‌کاری خودشان را ازچاله به چاه می‌اندازند و فشارهای زیادی را متحمل می‌شوند.  اگر بخواهیم عام تر نگاه کنیم، سلامت روان، خانواده سالم، ازدواج‌های سالم و در ادامه جامعه سالم در مسیر مشاوره گرفتن از افراد متخصص است؛ در واقع سالم و حتی دیندارانه زندگی کردن می‌تواند در گرو یک مشورت درست و به جا باشد.

در احادیث معصومین(ع) برای مشاور خوب چه ویژگی‌هایی بیان شده و در مقابل از مشورت با چه افرادی نهی شده است؟

در احادیث ویژگی‌های زیادی برای مشاور خوب و شایسته ذکر شده: نخستین ویژگی یک مشاور خوب در روایات معصومین(ع)، صاحب خرد و اندیشه بودن است؛ یعنی باید با کسی مشورت کنیم که از قوه تفکر و عقلانیت بالایی برخوردار باشد. طبیعی است که مشورت با فرد کم خرد نتیجه معکوس دارد و ما را از راه به در می‌کند.  دومین ویژگی مشاور خوب، داشتن تخصص است یعنی باید در هر زمینه‌ای، از افرادی که تخصص کافی دارند مشورت بگیریم. سومین ویژگی یک مشاور خوب، متدین بودن اوست. منظور از متدین بودن، مومن و مقید بودن به آداب دینی است؛ در روایات گفته شده که فرد خداترس چون در مشورت با دیگران خدا را در نظر می‌گیرد تلاش می‌کند بهترین و سالم‌ترین مشورت را به افراد بدهد ولی فردی که از خدا نترسد ممکن است در مشورت خیانت کند. حتی در متن روایت آمده: فرد خداترس و متدین، مسیر سالم را معرفی خواهد کرد. ویژگی دیگر یک مشاور خوب در روایات، حر بودن یا آزاده بودن یعنی در قید و بند دیگران نبودن است. مثلا اگر مشاور وامدار فردی باشد ممکن است در فضای مشورت دچار مشکل شود. ویژگی پنجم، مؤاخات و برادری است.در روایات به عبارت «صدّیقا مؤاخیا» اشاره شده. یعنی با کسی مشورت کن که دوست و برادرگونه باشد؛ یعنی در قبال تو احساس مسئولیت بکند و از کنارت بی اعتنا نگذرد و این دلسوزی را فرد در درون خود داشته باشد.

همچنین در روایات از مشورت با افراد دروغگو ، ترسو است. بخیل، حریص و  دمدمی ومتلون المزاج نهی شده است.

تفاوت مشاوره دینی با غیر دینی چیست و نسبت به آن چه مزایایی دارد؟

پرسش خوبی است؛ مشاورانی که تحصیلات آکادمیک دارند و از مباحث دینی بی اطلاعند، در راهنمایی افراد فقط از علم روانشناسی و مشاوره استفاده می‌کنند و بسیاری از جاها هم مباحثشان مفید و قابل استفاده است. اما طبیعتا افرادی که هم تخصص روانشناسی و هم دینی دارند، علاوه بر دانش روانشناسی از توصیه‌های دینی هم برخوردارند؛ اسلام دین کاملی است و در مورد سبک زندگی، فرزندپروری، خانواده‌داری، مدیریت استرس و بسیاری دیگر از مسائل توصیه های ارزشمندی دارد. مسلم است که این مباحث با فرهنگ ایرانی و اسلامی ما هم عجین شده و با عمل به آنها زندگی‌ سالم‌تری خواهیم داشت.

زهرا دلپذیر